Watchlist | DNA en menselijke genetica

Met de theatervoorstelling Live in Nerdland, over de wondere wereld van genetica, trapte comedian en televisiepresentator Lieven Scheire het nieuwe seizoen af. Het was fijn om samen met Noorderzon weer eens live een lezing te organiseren en in deze blog kijken we er nog even op terug.

Wat kunnen we precies uit ons DNA-profiel lezen? En wat (nog) niet? En wat betekent dit voor ons en de maatschappij? Wil je weten wat er in je DNA verborgen ligt? Mag je huisarts het weten? Of de politie? Je DNA bepaalt zelf je smaak: we weten uit ancient DNA dat de oermens geen koriander lustte, en of je koriander wel of niet lekker vindt, dat ligt nog altijd aan je DNA. Met kennis over DNA kun je moorden oplossen, medicijnen personaliseren, en genetische aandoeningen in de kiem smoren. 

Maar hoe ver mogen we gaan? Als we het kunnen, willen we dan met ancient DNA de Mammoet klonen/ tot leven brengen? En mag de overheid een databank aanleggen van alle DNA profielen? Gaan we straks babies kiezen? Met blauwe ogen, en een jongen of meisje op bestelling? Met de nieuwe techniek CRISPR-cas wordt veel mogelijk, maar is dat allemaal wenselijk? En hoe stevig staan de afspraken die we daarover hebben gemaakt Ondanks het verbod om in het DNA van mensen te knippen, is er in China al wel aan een CRISPR-tweeling gesleuteld. Bij dieren mag het wel: er zijn al muggen gemaakt die geen mensen ruiken, en spidergoats: geiten waarvan je spinnenrag kunt melken waar zijde in zit. En ‘s avonds even genieten van de lichtgevende vissen in je aquarium? Ook dat is al mogelijk.

Kortom, de mogelijkheden van DNA lijken eindeloos, maar roepen ook veel ethische vragen op. Kon je niet bij de lezing zijn? Lieven raadde het boek Het Gen aan van Siddhartha Mukherjee. En natuurlijk raden wij zijn eigen boek DNA aan voor extra napret.

Wil je nog meer weten over genetica? Lieven Scheire was niet onze eerste gast die over het onderwerp sprak. Hieronder volgt een Watchlist met lezingen over genetica, DNA en genmaninpulaite. Veel kijkplezier!

#1 Is de commerciële DNA-test betrouwbaar?
Voor een DNA-test hoef je niet meer naar de afdeling genetica in het ziekenhuis. Commerciële bedrijven bieden online DNA-tests aan die claimen inzicht te kunnen geven in je gezondheid en afkomst, maar ook of je aanleg hebt voor plankenkoorts, kaalheid of sportiviteit. Kun je dit wel testen? Hoe betrouwbaar zijn de resultaten? En wat gebeurt er met al die data?
Bekijk lezing

#2 Designer Babies and CRISPR-Bananas
Can we oversee the consequences of genetic technology intervening in nature? Ethicist Jeantine Lunshof and molecular geneticist Jan Kok will discuss the whereabouts of genome editing and elaborate on the ethical dilemmas. Watch recording

#3 Duiken in Big Data voor nieuwe medicijnen
Stel je voor dat je het genetisch materiaal hebt van 167,000 mensen. Hoe gebruik je deze gegevens van gezonde vrijwilligers voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor zieke mensen? 
Bekijk lezing

#4 DNA en de rol van genetica
Genetica, DNA, genen en erfelijkheid. Hoe zit het eigenlijk? Wat kunnen we wel en niet voorspellen aan de hand van ons DNA?
Bekijk lezing

#5 Epigenetica en het concert der genen
Epigenetica betekent letterlijk ‘rondom het DNA’. Epigenetica bestudeert de ‘markeringen’ rondom het DNA die genen aan- en uitschakelen. Deze markeringen veranderen tijdens ons leven en lijken overerfbaar. Maar hoe werkt dat precies?
Bekijk lezing

#6 Ancient Pathogen Genomics
Infectious diseases have plagued humanity for millennia. How can pathogen DNA present in fossil human remains provide direct insights into the origin, cause, spreading and evolution of major human infectious diseases?
Watch recording

#7 Tweelingenonderzoek: van gen naar gedrag
Tweelingen zijn een goudmijn voor het onderzoek naar de invloed van genen en omgeving op menselijke eigenschappen en de kans op ziektes en psychische aandoeningen. Ze fascineren de mens en de wetenschap.
Bekijk lezing

#8 How to Tame a Fox and Build a Dog
Tucked away in Siberia, there are furry, four-legged creatures with wagging tails and floppy ears that are as docile and friendly as any lapdog. But, despite appearances, these are not dogs—they are foxes. What do they teach us about the genetic and behavioral evolution of domesticated animals?
Watch recording