Skip to main content

Gendoping

Hidde Haisma

Sport is oneerlijk. Kenianen lopen sneller een marathon dan Europeanen en zwarte atleten zijn betere sprinters dan Chinese. In sommige sporten houden we rekening met lichamelijke verschillen. Judoka’s van 100 kg vechten niet tegen lichtgewichten en vrouwen niet tegen mannen. Maar zo gauw het in de sport om doping gaat, rinkelen alle alarmbellen. Doping geldt als oneerlijk en de meeste mensen verwachten dat sportofficials de strijd tegen doping onvermoeibaar voortzetten. Er bestaat echter een nieuwe vorm van doping – gendoping  – die zo moeilijk is te traceren dat elk dopingverbod zinloos dreigt te worden. Wat is gendoping? En hoe werkt het?

In de academische ziekenhuizen in Nederland doen wetenschappers onderzoek naar de genezing van ziektes met een genetische oorsprong. Het genezingsproces kan in gang worden gezet door het inbrengen van een nieuw gen of door een bestaand gen met behulp van geneesmiddelen ‘aan’ of ‘uit’ te zetten. Bij de genezing van de ‘bubble-boy’-ziekte (een immuunziekte), taaislijmziekte en hemofilie zijn al goede resultaten geboekt.

Wat bij zieke mensen werkt, werkt ook bij gezonde en deze gentherapie opent de deur naar nieuwe vormen van doping. EPO is daarvan het bekendste voorbeeld. EPO is een geneesmiddel om bloedarmoedeklachten bij kankerpatiënten te verminderen, maar werkt ook bij duursporters die door de aanmaak van extra rode bloedlichaampjes hun zuurstofopnamecapaciteit zien toenemen. Heeft deze vorm van doping de toekomst? Is te bewijzen wie van gendoping gebruik maakte en wie niet?
Is er eigenlijk een probleem als we – gecontroleerd – gendoping toestaan?

Prof.dr. Hidde Haisma studeerde Medische Biologie in Utrecht en werkte in de VS – aan o.m. Harvard Medical School – en aan de VU. In 2000 werd hij benoemd als hoogleraar Therapeutische Genmodulatie aan de RUG. Haisma doet onderzoek naar de ontwikkeling van geneesmiddelen die menselijke genen kunnen beïnvloeden om zo ziekten te genezen.

Also in this series

See also