Luisteren naar de verhalen van trekvogels

Elk voorjaar is ecoloog Theunis Piersma weer blij als de vogeltrek op gang komt. Vanaf maart vliegen grutto’s ons land binnen, gevolgd door huiszwaluwen, gier­zwaluwen en spotvogels. Maar wat als een voorjaar komt waarin bepaalde vogels níet terugkeren? Dat onze wereld zó in de war is geraakt dat de gewiekste vliegeniers er niet in slagen om de reis naar Nederland te voltooien? Trekvogels vertellen duidelijke verhalen over de toestand van de wereld. Door hun heen-en-weer-reizen tussen noordelijk gelegen broedgebieden en een zuidelijk winterkwartier ‘integreren’ trekvogels de omstandigheden van een ketting van leefgebieden. De trekvogels van het wad zijn een prachtig voorbeeld. Zij verbinden de allernoordelijkste toendragebieden rond de Poolzee met de aller zuidelijkste kustgebieden op aarde. Onderzoekers proberen de trekvogel-verhalen steeds meer in detail te begrijpen. Met behulp van kleine satellietzendertjes worden individuele dieren gevolgd, om zo hun verblijf op de ene plek te kunnen koppelen aan de omstandigheden op de andere plekken die ze in de loop van hun leven aandoen. Zo vertellen trekvogels een steeds overtuigender verhaal over de enorme samen­hang tussen gebieden en de effecten van menselijk handelen en het klimaat op die plekken. Veranderingen in aantallen of lichaamsgrootte kunnen ons waarschu­wen. Het gaat erom dat we de verhalen willen horen en ze serieus nemen.

Theunis Piersma bezet de leerstoel Trekvogelecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Deze leerstoel is in 2012 ingesteld en wordt gefinancierd door het WNF en Vogelbescherming. Tevens is hij waddenonderzoeker bij het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onder­zoek der Zee op Texel. Hij droeg bij aan meer dan 450 wetenschappelijke artikelen en publiceerde daarnaast populaire boeken over vogeltrek zoals Zwaluwen van Gaast en Reisvogels.

Deze lezing is georganiseerd i.s.m. het Wereld Natuur Fonds.