Seksueel misbruik in de jeugdzorg

Kinderen in jeugdzorginstellingen rapporteren 2,5 keer vaker te zijn misbruikt dan de gemiddelde Nederlandse jongeren. Wat is er mis met de jeugdzorg? En hoe kunnen we misbruik van deze kwetsbare kinderen voorkomen?

Het rapport ‘Omringd door zorg, toch niet veilig’ over seksueel misbruik van kinderen in jeugdzorginstellingen en pleeggezinnen was ronduit schokkend. Kinderen in jeugdzorginstellingen rapporteerden 2,5 keer vaker te zijn misbruikt dan de gemiddelde Nederlandse jongeren. Misbruik van jongeren in pleeggezinnen komt even vaak voor dan in een ‘gewoon’ gezin. Kinderen met een licht verstandelijke handicap die uit huis zijn geplaatst zijn drie keer zo vaak het slachtoffer. Heel opvallend is dat meer dan de helft van de daders een leeftijdgenoot is en dat de werkers in de jeugdzorg nog geen twee procent van het misbruik signaleren.

De cijfers en conclusies van de commissie-Samson, die in oktober werden gepubliceerd, roepen veel vragen op. Hoe kan het dat kwetsbare kinderen die juist extra zorg en aandacht nodig hebben opnieuw slachtoffer worden? Seksueel misbruik is inherent aan de manier waarop instellingen voor jeugdzorg werken, concludeert de Groningse hoogleraar jeugdsociologie Greetje Timmerman. De plaatsing van kinderen en jongeren met vaak al een verleden van seksueel misbruik in groepen verhoogt het risico. Daar komt bij dat de groepsleiders en pleegouders een complexe taak hebben: ze moeten pedagogische veiligheid bieden, maar mogen ook weer niet een té hechte relatie met de kinderen aangaan. Ingrijpende veranderingen in de jeugdzorg zijn nodig.

Hoe meet je een beladen en moeilijk bewijsbaar vergrijp als seksueel misbruik? Hoe is de pedagogische cultuur sinds 1945 veranderd en waar staan we nu? Schort er iets aan de opleiding en professionalisering van de werkers in de jeugdzorg?  Hoe kunnen we misbruik van deze kwetsbare kinderen voorkomen? Femke Kramer spreekt hierover met Greetje Timmerman, hoogleraar jeugdsociologie die voor de commissie-Samson onderzoek deed naar misbruik in instellingen voor jeugdzorg, Hans Grietens, hoogleraar orthopedagogiek die voor de commissie het misbruik in pleeggezinnen onderzocht, en jurist en orthopedagoog Michèle Garnier, dean van de Academie voor Sociale Studies van de Hanzehogeschool en eerder werkzaam bij de Raad voor de Kinderbescherming en het project ‘Kind in Fryslân’.

In het maandelijkse Kenniscafé Groningen vertellen lokale onderzoekers over hun drijfveren, resultaten en uitdagingen en gaan ze in gesprek met het publiek. Het Kenniscafé wordt georganiseerd door Studium Generale Groningen in samenwerking met Science LinX, de UK en het Groninger Forum, met financiële steun van City of Talent en Noordhoff Uitgevers.

Interessante links
Commissie-Samson:
Onderzoek seksueel misbruik
Pers

Onderzoek Greetje Timmerman en Hans Grietens voor Commissie-Samson:
Ingrijpende verandering nodig in jeugdzorg
Greetje Timmerman
Hans Grietens

Kind in Fryslân:
Wat is Kind in Fryslân
Eindrapportage Kind in Fryslân