Generatie X
Ze zijn nuchter en berekenend, hebben nauwelijks idealen en bemoeien zich vooral met zichzelf. Het beeld van de huidige' pragmatische' generatie jonge Nederlanders (geboren na 1970) is door de bank genomen niet echt vleiend. De kinderen van de jaren zeventig en de vroege jaren tachtig kwamen in een gespreid bedje terecht. Economisch ging het hen voor de wind en ze konden zich in alle vrijheid ontplooien. Met, in de ogen van cultuurpessimisten, een mix van gemakzucht, oppervlakkigheid en hedonisme als twijfelachtig resultaat.
Maar de medaille heeft ook een keerzijde. Jongeren zijn wel degelijk idealistisch en maatschappelijk geëngageerd, constateerde onderzoeksbureau Motivaction onlangs. Steeds meer jongeren zetten zich in voor een betere wereld. Op hun eigen manier, resultaatgericht en zonder de rugdekking van een alomvattende politieke of religieuze ideologie. Het nieuwe idealisme groeit en bloeit, alleen heeft de oude generatie moeite om het te herkennen en op waarde te schatten.
Wel is duidelijk dat religie en partijpolitiek hun aantrekkingskracht op de jongste generatie hebben verloren. Het aantal kiezers dat in Nederland lid is van een politieke partij is gedaald tot 2,5 procent, en is daarmee het laagste in Europa. Ook wat de betreft de ontkerkelijking loopt Nederland voorop in de wereld. Meer dan zeventig procent van de jongeren is geen lid meer van een kerk.
Wat niet wil zeggen dat jongeren niet geinteresseerd zijn in politiek of religie. Alleen willen ze zich niet vastleggen en gaan ze shoppend door het leven. Hun inspiratiebronnen en opvattingen zijn voortdurend in beweging.
In deze serie van Studium Generale en GSP staan idealen en inspiratiebronnen van de nieuwste generatie Nederlanders centraal. Is het alleen nog 'ikke, ikke ikke', of keert het tij en ontstaat er nieuwe ruimte voor solidariteit en betrokkenheid? Een serie met drie dubbellezingen door mensen die de temperatuur van de tijd kunnen lezen.
De jeugd van tegenwoordig
Henk Becker
Datum: Maandag 17 januari 2005
Generatiesocioloog Henk Becker geeft een schets van de Pragmatische generatie: jonge volwassenen geboren na 1970. In Beckers schets van de naoorlogse Nederlandse generaties is de Pragmatische generatie de opvolger van de Verloren generatie en de Protestgeneratie.
Co-referaat: de jonge socioloog/ervaringsdeskundige Niels Heimeriks.
Dubbellezing
Kiezen voor de kudde
Menno Hurenkamp
Datum: Maandag 24 januari 2005
Politicoloog en journalist Menno Hurenkamp stelt dat het wel meevalt met de individualisering van de moderne mens. De mens is nog steeds een kuddedier. Van decollectivisering en een sterk gebrek aan sociale cohesie is weinig te merken.
Jeugd in fragmenten
Maerten Prins
De Nijmeegse cultuur- en godsdienstpsycholoog Maerten Prins spreekt over de invloed van individualisering op de huidige jeugdcultuur.
Dubbellezing
Het nieuwe idealisme
Natasja van den Berg
Datum: Maandag 31 januari 2005
Natasja van den Berg - auteur van het boek Praktisch idealisme - spreekt over het idealisme dat leeft bij veel jongeren. Dat idealisme is eerder praktisch dan ideologisch consistent.
Jeugd en moraal
Tom ter Bogt
Tom ter Bogt cultuurpsycholoog en hoogleraar popmuziek in Amsterdam doet uit de doeken welke waarden de jeugd nastreeft en door welke bronnen die waarden worden gevoed.
Over de sprekers:
Henk Becker (1933) was van 1968 tot 1998 hoogleraar sociologie aan de Universiteit Utrecht. Sinds 1985 doet hij onderzoek naar cohorten en generaties. Hij schreef onder meer Generaties en hun kansen (1992) en De toekomst van de verloren generatie (1998).
Niels Heimeriks (1976) is docent sociologie en pragmaticus. Eind jaren negentig was hij voorzitter van de Groninger Studentenbond (GSb).
Menno Hurenkamp (1971) is politicoloog en journalist. Hij is hoofdredacteur van TSS (Tijdschrift voor de Sociale Sector), een maandblad over sociale vraagstukken en columnist van de Groene Amsterdammer. Voorheen werkte hij onder andere bij De Balie te Amsterdam en op de politieke redactie van Intermediair.
Maerten Prins (1961) begon als punker aan de studie psychologie in Nijmegen en studeerde af op jeugdculturen. Hij was daarna lange tijd free-lance onderzoeker en is sinds 1998 werkzaam bij de afdeling Cultuur- en Persoonlijkheidspsychologie van de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Natasja van den Berg (1975) studeerde politicologie in Amsterdam en werkt als programmamaker voor De Balie. Ze is co-auteur van het boek Praktisch Idealisme - handboek voor de beginnende wereldverbeteraar (2003) en van Fairshopping (2004).
Tom ter Bogt (1956) studeerde cultuurpsychologie en filosofie in Nijmegen en schreef een tweetal boeken over de geschiedenis van jeugdculturen in Nederland en maakte een serie documentaires over het zelfde thema. Hij onderzoekt probleemgedrag en middelengebruik van jongeren, hun werkethiek en moraal en de rol van jeugdcultuur en popmuziek in de ontwikkeling van adolescenten. Ter Bogt is bijzonder hoogleraar popmuziek in Amsterdam.
