Demonentaal en mensentaal

Taalwetenschapper Lourens de Vries laat zien hoe Zuid Nieuw Guinea onze kijk op taal, mens en identiteit op zijn kop zet.

Lourens de Vries werd door de Papoea’s in het westelijke, Indonesische deel van Nieuw-Guinea beschouwd als een demon, desondanks kon hij het goed met ze vinden en verbleef hij zo’n tien jaar in hun midden. De Vries onderzoek naar de ca. 1200(!) verschillende ongeschreven talen die hier gesproken worden. Hij onderzocht hoe taal functioneert in deze samenleving van clans. Om de band met een andere clan te benadrukken nemen zij taalfragmenten van elkaar over. Bij de Papoea’s zijn de grenzen tussen de verschillende talen zeer diffuus. Hun taal verandert doorlopend, zelfs 20 à 30% sneller dan dat bijvoorbeeld bij Westerse talen het geval is. In natiestaten, zoals ook in Nederland, wordt de taal begrensd door landsgrenzen. Het Nederlands wordt geschreven en is gestandaardiseerd, het draagt bij aan ons gevoel voor identiteit. Voor de Papoea’s is de clan enorm belangrijk voor hun groepsidentiteit. Hun taal daarentegen is dat niet, zij geven hun talen zelfs geen naam. Als een buitenstaander hen vraagt, “Wat voor taal spreek je?”, dan antwoorden ze, “Mensentaal.” Aangezien zij buitenstaanders beschouwen als demonen, spreken deze “Demonentaal”. Meer en meer dringt de staat Indonesië zich op aan de Papoea’s. De komst van scholen en klinieken, maar ook het toerisme, zorgen voor een toenemende invloed op hun leefgewoonten en taal. Aangezien de talen niet geschreven worden is het onderzoek de Vries van groot belang voor de geschiedschrijving van de Papoea’s. Ook toont zijn onderzoek aan dat het waarschijnlijk is dat taal vóór de komst van natiestaten ook elders in de wereld op dezelfde manier functioneerde als bij de Papoea’s.

Lourens de Vries is hoogleraar Algemene Taalwetenschap aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij richt zich speciaal op de talen en culturen van West Papoea om zo meer te weten te komen over taal in het algemeen. Hij verbleef ruim veertien jaar in West Papoea.

Geluidsopname lezing Lourens de Vries

Interessante link
Website Lourens de Vries