Virus
Het blauwtongvirus decimeerde schaapskudden en legde de export van herkauwers plat. In de VS heeft het voor mensen gevaarlijke West Nile virus vanuit New York een groot deel van het land veroverd. Brazilië zucht onder een uitbraak van knokkelkoorts.
De opwarming van het klimaat brengt nieuwe ziekten in streken waar ze eerder niet voorkwamen. Bijvoorbeeld doordat de dragers van zo’n virus (vaak insecten) hun leefgebied kunnen uitbreiden. Maar ook de steeds grotere reislust van westerse toeristen brengt nieuwe ziekten binnen. De uitbreiding van steden ten koste van oerwoud – vooral in Afrika - zorgt er bovendien voor dat mensen in aanraking kunnen komen met wilde dieren. Vermoedelijk is het aidsvirus zo overgesprongen van apen naar mensen. En het dodelijke ebolavirus komt ook uit de Afrikaanse jungle. Via een geïmporteerde aap kwam het in 1967 terecht in Duitsland, waar 37 mensen besmet raakten.
Ondertussen is er maar weinig geld voor wetenschappelijk onderzoek naar dit soort ‘tropische ziekten’. Westerse overheden investeren liever in onderzoek naar kanker of hart- en vaatziekten. De ‘Bill & Melinda Gates Foundation’ (van de Microsoft-oprichter) is wereldwijd een van de grootste sponsors van onderzoek naar vergeten ziekten als knokkelkoorts of slaapziekte. Maar de ‘emerging diseases’ (nieuwe, opkomende ziekten) kloppen steeds luider aan de deur.
Hoe gevaarlijk zijn deze emerging diseases? Wat doen we eraan om ze te beteugelen? Dr. Jolanda Smit onderzoekt het virus dat knokkelkoorts veroorzaakt, in een speciaal beveiligd lab in het UMCG. Inderdaad, met steun van onder andere Bill & Melinda Gates. In de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG houdt dr. Fanny Janssen zich op een hele andere manier bezig met onderzoek naar de ontwikkeling van doodsoorzaken in Nederland en Europa. Binnen haar cursus ‘Medical Geography’ besteedt zij aandacht aan opkomende infectieziekten. GGD-arts Machiel Vonk weet hoe in de praktijk infectieziekten bestreden worden en of er in Nederland en Groningen een goed preventiebeleid is.
Bart van de Laar spreekt met Jolanda Smit, Fanny Janssen en Machiel Vonk over de dreiging van nieuwe infectieziekten en de gevaren van klimaatverandering en toegenomen reislust. Het publiek kan zoals gebruikelijk (lastige) vragen stellen en de proef van de maand blijft altijd weer een verrassing.
In het maandelijkse Kenniscafé Groningen vertellen lokale onderzoekers over hun drijfveren, resultaten en uitdagingen en gaan ze in gesprek met het publiek. De site Kennisdebat van de RUG biedt achtergrondinformatie en de mogelijkheid om mee te discussiëren over de thema’s.
