'Geen bloemen maar daden'
Volgens sommigen is alle kunst geëngageerd, simpelweg omdat kunst zich met de wereld bezighoudt. Anderen formuleren dat scherper: ‘Als het goed gaat in een land, heeft een kunstenaar de taak om te ontregelen en vragen te stellen. Als het niet goed gaat, moet de kunstenaar hoop bieden en troosten’.
Volgens nog weer anderen moet kunst helemaal niks. Iedere maatschappelijke opdracht aan de kunst is een poging haar in te kapselen.
De vraag of kunst geëngageerd moet zijn is oud, maar speelt om de haverklap. Enkele jaren geleden klonk de roep om meer straatrumoer in de literatuur. En recent was er de commotie over de fotografie van Sooreh Hera. Zij wilde foto’s die homosexualiteit verbonden met de islam, tentoonstellen, maar het Haagse Gemeentemuseum wilde zich niet lenen voor een dergelijk maatschappelijk statement. De Rotterdamse kunstenaar Jonas Staal moest zich onlangs voor de rechter verantwoorden voor zijn installaties: bermmonumenten voor een kennelijk vermoorde politicus Geert Wilders. Tegelijkertijd is er ergernis over de ‘Postbus 51 rappers’ die zich voor elk sympathiek doel laten strikken.
De jaren 70 waren sterk gepolitiseerd en kunstenaars kozen in die jaren dan ook een maatschappelijke rol. De Usva is niet voor niets toen opgericht om studenten door kunst en cultuur ‘krities’ te vormen en maatschappelijk bewust te maken. Toverwoorden waren anti-establisment, revolutionair, emancipatie, anti-autoritair en flower power.
Is er sprake van een revival van geëngageerde kunst en betrokken kunstenaars? Is engagement mogelijk, zinvol? Is geëngageerde kunst eigenlijk wel kunst of slechts propaganda en dus plat en eendimensionaal? Of is alle kunst geëngageerd? Over deze vragen buigen zich Liesbeth Korthals Altes, hoogleraar Literatuurwetenschap in Groningen, Diederik Kraaijpoel, schilder, schrijver en leraar, de Rotterdamse kunstenaar Jonas Staal en Hans van Maanen, RUG-hoogleraar Kunst en Maatschappij. De discussie staat onder leiding van Erik Akkermans.
De Groningse stripmaker Barbara Stok steekt een beeldcolumn af.
Dit debat is de afsluiting van de Usva-foto ekspositie Tegencultuur in Groningen – 70ties/80ties en de opmaat voor het vervolg daarop: Cultureel engagement anno nu”.
Dit debat wordt georganiseerd door DwarsDiep - Politiek en Cultureel debatcentrum, een samenwerkingsverband van Studium Generale Groninge, Cultureel Studentencentrum Usva, de Faculteit Wijsbegeerte, de Openbare Bibliotheek en het Centre for Development Studies van de RUG.
