Je eer of je leven?

Eergerelateerd geweld – geweld om de familie-eer te beschermen – klinkt voor de meeste mensen wellicht als een exotisch verschijnsel, maar het komt ook in Nederland voor.

Dit soort misdrijven trekt vaak veel aandacht in de media. Eerwraak, waarbij het slachtoffer wordt vermoord, is wellicht de bekendste vorm van eergerelateerd geweld, maar ook bedreiging, mishandeling, huwelijksdwang, en ontvoering kunnen onder deze noemer vallen. Vaak zijn het allochtone vrouwen en meisjes die te maken krijgen met eergeweld, maar het beeld van het ‘weerloze allochtone vrouwelijke slachtoffer’ is te eenzijdig, vindt Janine Janssen. De ervaring leert dat we vrouwen tekort doen door hen uitsluitend als passieve slachtoffers te presenteren. Vrouwen hebben immers ook zelf ideeën over oplossingen voor eerproblemen. Bovendien komen zij niet alleen als slachtoffer in beeld, maar hebben zij ook een actieve rol bij (het aanzetten tot) het dreigen of plegen van geweld.
Aletta Jacobs heeft zich sterk gemaakt voor de toegankelijkheid van onderwijs voor vrouwen. Het zou deze koningin-moeder van het feminisme goed hebben gedaan te zien dat ook allochtone vrouwen in Nederland steeds meer hun weg weten te vinden naar hoger-onderwijsinstellingen. Dikwijls wordt beweerd dat zij daardoor wel meer kans lopen om het slachtoffer te worden van de gekrenkte eergevoelens van mannen uit de eigen etnische groep, die de academische prestaties van deze vrouwen minder goed zouden bijbenen. Maar zijn deze jonge vrouwen nu echt zo weerloos?

Coreferent Wim Huisman stelt de rol van de vrouw als slachtoffer van criminaliteit nog verder ter discussie. De mainstream criminologie is exclusief georiënteerd op mannelijke daders. Door vrouwen gepleegde criminaliteit laat echter een opvallende groei zien.
Dr. Janine Janssen is cultureel antropoloog en criminoloog. Zij is hoofd wetenschappelijk onderzoek van het Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld (LEC EGG) voor de Nederlandse politie. Tevens doceert zij over dit onderwerp op de Politieacademie en in opleidingen voor het Openbaar Ministerie en de Rechterlijke macht.
Prof.dr.mr. Wim Huisman is hoogleraar criminologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. De sectie criminologie van de VU doet onderzoek naar vrouwen en criminaliteit. Huisman onderzoekt georganiseerde misdaad en organisatiecriminaliteit.

Aletta Jacobs en de Aletta Jacobs Lezing
In 1871 werd Aletta Jacobs (1854-1929) als eerste vrouwelijke student toegelaten tot de Groningse universiteit. Zij studeerde geneeskunde en promoveerde op 8 maart 1879. Sinds 1982 organiseert Studium Generale Groningen de Aletta Jacobs Lezing als eerbetoon aan haar persoon en werk.