Datadictatuur

Wat registreren de internetgiganten eigenlijk allemaal over ons en wat doen zij met die data? Glijden wij af naar een wereld die bestuurd wordt door een handjevol miljardairs in een voormalige pruimenboomgaard in Californië, via een systeem waarvan de werking geheim is en waarop wij als burger geen invloed hebben?
Een datadictatuur? Hoe heeft dit kunnen gebeuren, vraagt publicist en schrijver Jan Kuitenbrouwer zich af. En kunnen we er nog iets aan doen? Mediaspecialist Rik Smit reageert.

In De structurele verandering van de openbare sfeer (1962) beschreef de Duitse filosoof Jürgen Habermas het ideaal van de machtsvrije ruimte. Velen hoopten dat met de komst van het internet dat ideaal eindelijk waarheid zou worden, omdat in de machtsvrije cyberspace achtergrond, geld, sekse of huidskleur er niet toe zouden doen. Helaas, nergens zetten marketing, schijn, seksisme en racisme de redelijkheid meer onder druk dan online.

Onder het mom ‘dat hou je toch niet tegen’ hebben we het opgegeven om orde op zaken te stellen in cyberspace. Ondertussen koloniseert de digitale wereld de analoge wereld. Het gebrek aan regels voor privacy, veiligheid en openbare orde die de jungle van het internet kenmerkt wordt maatstaf voor de analoge wereld. 'Making the world a better place', noemt Mark Zuckerberg dat. Jan Kuitenbrouwer draait het om, en bepleit een beschavingsoffensief in Datadictatuur.

Jan Kuitenbrouwer is journalist, schrijver en presentator. Hij verwierf grote bekendheid met de megaseller Turbotaal. Kuitenbrouwer schreef meerdere boeken en is onder andere columnist van Onze Taal en NRC Handelsblad. Daarnaast is hij oprichter/directeur van Kuitenbrouwer Woorden Die Werken, voorheen de Taalkliniek.

Rik Smit is universitair docent Media Studies. Hij onderzocht hoe machtige partijen als Facebook, YouTube en Wikipedia ons beeld van het verleden en onze herinnering beïnvloeden: Platforms of Memory. Social Media and Digital Memory Work.

DE BEDENKERS VAN NIEUW LICHT

Coen Simon is schrijver en filosoof. Zijn essays in NRC Handelsblad, nrc.next en Trouw zijn spraakmakend in het publieke debat. Van hem verschenen onder meer de boeken Waarom we onszelf zoeken maar niet vinden en Filosoferen is makkelijker als je denkt. In 2012 won hij de Socrates Wisselbeker voor het beste filosofieboek met En toen wisten we alles. 

Frank Meester is filosoof, schrijver en publicist. Van zijn hand verscheen onder meer Zie mij. Filosofie van de ijdelheid en Islam. Samen met zijn broer Maarten schreef hij de bestseller Meesters in de filosofie en met denker des vaderlands Marli Huijer publiceerde hij Goudmijn van het denken.