Tussen wens en werkelijkheid
Nederland werd de afgelopen jaren regelmatig opgeschrikt door geweldsmisdrijven van tbs'ers, personen die behandeld waren in het kader van de maatregel van terbeschikkingstelling. Zij ontsnapten tijdens verlof of pleegden een nieuw delict nadat de behandeling kort daarvoor was beëindigd. Dat zorgde voor veel maatschappelijke onrust en twijfels over de tbs-behandeling. Hoe effectief is de behandeling van psychisch gestoorde delinquenten in Nederland eigenlijk? Wordt er wel volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten gewerkt?
In de forensische psychologie is er wel degelijk vooruitgang geboekt. Psychotherapeuten kunnen beschikken over een theoretisch model dat bewezen relevant is voor een effectieve behandeling van delinquenten, de zogenaamde ‘psychologie van crimineel gedrag’. Risicotaxatie en risicohantering zijn sleutelbegrippen binnen de forensische behandeling.
Mensen met een psychopathische persoonlijkheid vormen een lastige categorie forensische patiënten. Velen van hen zijn notoire recidivisten. Een gebrek aan empathie, manipulatie, pathologisch liegen en een impulsieve levensstijl kenmerken deze patiënten. Onderzoek wijst uit dat ongeveer 30 procent van de tbs’ers een psychopathische persoonlijkheid heeft.
Inmiddels is bekend dat inzichtgevende therapie niet werkt in de behandeling van deze groep delinquenten. Wat wel werkt weten we nog niet. Onderzoek naar het effect van experimentele behandelingen is noodzakelijk om te voorkomen dat de diagnose ‘psychopaat’ in de nabije toekomst een rechtstreeks ticket voor een long-stay plaatsing gaat worden. Innovatie en durf zijn juist in de behandeling van forensische patiënten hard nodig, omdat repressie en ontmenselijking bij deze groep al snel op de loer liggen.
Prof.dr. Corine de Ruiter (1960) is hoogleraar forensische psychologie aan de Universiteit Maastricht. Zij werkte als onderzoeker in de ambulante psychiatrie, de pedagogiek en de forensische psychiatrie. Zij is klinisch psycholoog NIP en gedragstherapeut en probeert actief een brug te slaan tussen wetenschap en praktijk.
De Stichting PAO-P heeft een geschiedenis van meer dan 30 jaar achter de rug. Sinds 1986 ligt haar voornaamste taak op het terrein van de stimulering van wetenschappelijk onderzoek naar psychotherapie. Daartoe wordt jaarlijks de prof.dr. P.E. Boeke-prijs uitgeloofd voor al dan niet gepubliceerde teksten waarin een bijdrage wordt geleverd aan de wetenschappelijke verantwoording van het psychotherapeutisch praktijkwerk.
Georganiseerd ism. Stichting Post Academiale Opleiding Psycho-therapieën (PAO-P)
