De CRISPR-Cas revolutie

Er is een continue strijd gaande tussen bacteriën en hun virussen. In microbiologische laboratoria over de hele wereld wordt hier al vele jaren onderzoek naar verricht. Het is gebleken dat, net als mensen, ook bacteriën geïnfecteerd kunnen worden door virussen. Om zichzelf te verdedigen hebben bacteriën verschillende anti-virus verdedigingssystemen ontwikkeld, waarvan de meest geavanceerde bacteriële strategie zonder twijfel het recent ontdekte CRISPR-Cas systeem is. Na jaren van onderzoek weten we nu de details van het CRISPR-Cas mechanisme. Daardoor kunnen we nu deze genetische techniek toepassen om het DNA van bacteriën, planten en dieren – en dus ook mensen – te veranderen. Dat biedt zicht op een heel scala aan revolutionaire toepassingen; van het ontrafelen van ziektemechanismen en het verbeteren van plantenrassen tot het produceren van nieuwe medicijnen en het genezen van erfelijke ziekten. Hoe ver zijn we al met deze techniek? Microbioloog John van der Oost bespreekt de mogelijkheden voor de toekomst en pleit voor een brede inzet.

John van der Oost is hoogleraar microbiologie aan Wageningen University & Research en geldt internationaal als een van de grondleggers van de baanbrekende CRISPR-Cas-techniek. Voor zijn onderzoek ontving hij onder meer de NWO-Spinozapremie in 2018.

J.C. Kapteyn Lezing
Het Koninklijk Natuurkundig Genootschap (KNG, opgericht in 1801) organiseert jaarlijks, i.s.m. Studium Generale Groningen, de Jacobus C. Kapteyn Lezing voor een breed publiek. De lezing is vernoemd naar de vermaarde astronoom Jacobus C. Kapteyn (1851-1922), de eerste hoogleraar sterrenkunde aan de RUG en vele jaren lid van het bestuur en voorzitter van de wetenschappelijke afdeling van het KNG.