Hersenen, vrije wil, bewustzijn

Hersenonderzoekers beweren dat we niet vrij zijn en niet zelf handelen. Hun schreeuwerige conclusie ontneemt ons het zicht op wat er echt belangrijk is aan hun onderzoeken.

“Hersenwetenschappers zijn het stilaan eens: de vrije wil bestaat niet.” Zo vat Trouw op 26 oktober 2010 de strekking samen van een lange reeks onderzoeken die laten zien dat bewuste intenties niet de oorzaak zijn van ons handelen. De bewuste wil is een illusie. Maar betekent dat dat we niet vrij zijn? Betekent het dat we niet zelf handelen? De schreeuwerige conclusie dat de vrije wil niet bestaat, ontneemt ons het zicht op wat er echt belangrijk is aan de recente hersenonderzoeken. Ze leren ons vooral dat het handelende ‘zelf’ vaak onbewust is en dat bewustzijn een andere functie heeft dan het veroorzaken van handelingen. Beide bevindingen zijn misschien verrassend. Maar ze sluiten aanzienlijk veel dichter aan bij de manier waarop we onszelf dagelijks ervaren dan veel populariserende publicaties over het afscheid van de vrije wil ons willen doen geloven.

Marc Slors is hoogleraar cognitiefilosofie aan de Faculteit der Filosofie van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij promoveerde aan de Universiteit Utrecht op een proefschrift over persoonlijke identiteit en het mind-body-probleem en heeft internationaal gepubliceerd over persoonlijke identiteit, bewustzijn, mentale veroorzaking en sociale cognitie.

Interessante links
Marc Slors
PhilPapers publicaties Marc Slors
Over vrije wil:
Filosofie Magazine Vrij zijn betekent willen wat je wilt
Academia.edu Neurowetenschap en vrije wil


 Begeleidende presentatie Marc Slors