Lekenrechtspraak: volksgericht?
Bijna alle instituties kraken onder het geweld van de mondige burger. Huisartsen treffen patiënten die over hun ziekte meer informatie hebben gegoogled dan de arts paraat heeft, scholen moeten kritiek op de schoolkwaliteit van goed geïnformeerde ouders pareren en stadhuizen worden suf gemaild door kritische burgers. Burgers zetten kortom steeds meer vraagtekens bij de deskundigheid van dokters, docenten, bestuurders en ambtenaren.
Ook in de rechtspraak doet zich deze ontwikkeling voor. Burgers en media bemoeien zich steeds meer met de rechtspraak. Rechtzaken zijn niet alleen amusant (Peter R. de Vries en Bram Moskowicz zijn celebreties geworden), de burgerij onderzoekt en opinieert dat het een aard heeft. Wie kent niet de klusjesman? Holleeder? Louwes? Lucia de B?
De rechterlijke macht praat niet graag terug. Deze institutie zegt gebaat te zijn bij een behoorlijke afstand tot de publieke opinie. Rechters leggen geen verantwoording af en burgers hebben – behalve als verdachte of getuige – nauwelijks een rol in de rechtbank. De meeste politici ook niet, al spijt sommigen van hen dat overduidelijk als ze op zoek zijn naar een tough-on-crime-imago. Recent nam de ruimte van de burger wel toe: slachtoffers krijgen spreektijd en burgers kunnen de heropening van een rechtszaak aanvragen.
Debatcentrum DwarsDiep is benieuwd wat denkers en doeners uit de juridische branche vinden van deze ontwikkelingen. Moeten burgers meer invloed krijgen op de rechtspraak? Moeten magistraten uitleggen waarom ze al dan niet vervolgen en straffen? Zouden rechters en officieren niet wat vaker – los van concrete rechtszaken – moeten meepraten over juridische thema’s als de zin van strenger straffen, het voorkomen van recidive en de kwaliteit van de wetten die ze geacht worden te handhaven? Helpt juryrechtspraak?
Over deze kwesties buigen zich Fred Teeven, voormalig crime fighter en VVD-tweedekamerlid, advocaat Hans Klopstra, o.m. verdediger in de campermoordzaak in Tweede Exloërmond, de Groningse recherche-officier Oebele Brouwer, Marijke Malsch, rechter-plaatsvervanger in Haarlem en onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en Marc Hertogh, hoogleraar rechtssociologie in Groningen. Voorzitter is RUG-filosoof Hans Harbers.
Dit debat wordt georganiseerd door DwarsDiep - Politiek en Cultureel debatcentrum, een samenwerkingsverband van Studium Generale Groningen, USVA, de Faculteit Wijsbegeerte, de Openbare Bibliotheek en het Centre for Development Studieds van de RUG.