Skip to main content

Carl Schmitt

Een gevaarlijk denker
Theo W.A. de Wit

De Duitse jurist en politiek denker Carl Schmitt geldt nog altijd als een van de gevaarlijkste denkers die de twintigste eeuw heeft voortgebracht. In de eerste plaats vanwege zijn onloochenbare engagement met het regime van Adolf Hitler en zijn unverfroren antisemitische uitlatingen. Maar ook omdat hij onaangename en subversieve inzichten verwoordt. Lange tijd gold Schmitt als een taboe-auteur, maar circuleerde veel van zijn werk tevens als een Geheimtip onder intellectuelen en onderzoekers. De omvangrijke internationale literatuur over het ‘monster’ (zoals hij zichzelf eens vol zelfspot aanduidde) is inmiddels een stuk zakelijker geworden - sommigen rekenen Schmitt zelfs tot de klassiekers van het politieke denken - en sinds een paar jaar zien we een geheel nieuw soort nieuwsgierigheid naar zijn werk. Die nieuwsgierigheid betreft vooral de verdringing van de figuur van de politieke vijand uit de twintigste-eeuwse politieke ideologieën. Die verdringing maakte volgens Schmitt de politieke strijd alleen maar heviger.

Onthult Schmitt het geheim van de extreem gewelddadige eeuw die achter ons ligt, of is hij er bij uitstek een exponent van? En vindt men bij hem wellicht een antwoord op de hedendaagse uitdagingen, zoals die van het internationale terrorisme en het fundamentalisme? De menselijke vijandschap, zo luidt zijn voornaamste stelling, kan men wel vormgeven, ritualiseren en daarmee begrenzen, maar niet afschaffen of overwinnen. Klinkt dat niet irritant actueel?

Dr. Theo W.A. de Wit (1953) is als universitair docent sociaal-politieke filosofie en cultuurfilosofie verbonden aan de Universiteit van Tilburg en de Faculteit Katholieke Theologie te Utrecht. Hij schreef een proefschrift over de politieke filosofie van Carl Schmitt (De onontkoombaarheid van de politiek, Nijmegen 1992). Zijn huidige aandachtsvelden zijn democratie en macht, politiek en religie, en multiculturaliteit en tolerantie.

Also in this series

See also

Bart van Ark, Steven Brakman and Doeko Bosscher
What to expect by 2021
English

Three days before Donald Trump takes office as the president of the United States, Groningen experts will debate what his inauguration means for the world.

Placeholder
Dr. Alex Belenky
Myths and realities
English

The electoral system in the United States of America is complicated and differs from systems we know in Europe.

Placeholder
Een avond over Nationale Volksliederen
Nederlands

Wij Nederlanders hebben niet zo veel met ons volkslied. De tekst is raadselachtig, de muziek in onze oren te pompeus.