De sublieme historische ervaring

Een geschiedfilosoof denkt na over de aard van de geschiedenis en de geschiedbeoefening. Hij buigt zich over vragen als: Kun je het verleden kennen? Hoe ziet een geslaagd historisch werk eruit? Wat is de relatie tussen het verleden en het geschiedverhaal?
Volgens de Groningse geschiedfilosoof Frank Ankersmit is de geschiedfilosofie in ondiep vaarwater gekomen. In het nadenken over de geschiedenis en de geschiedbeoefening is één aspect van de omgang van de mens met zijn verleden uit het oog verloren: de historische ervaring. Dat komt omdat zowel in de (geschied-)filosofie als in de geschiedwetenschap de heersende wind uit een ander hoek waaide – weg van de ervaring. Het heeft geleid tot een klinische, afstandelijke geschiedschrijving waarin voor inspiratie en authenticiteit geen plaats is.

In zijn boek De sublieme historische ervaring bepleit Frank Ankersmit meer aandacht voor onze gevoelens en stemmingen en hoe die bepalen op welke manier we het verleden ervaren. Deze ‘romantische’ wending is zinvol, want de historische ervaring geeft aan de geschiedenis pas werkelijk betekenis. Dat geldt zeker voor de sublieme historische ervaring. Die treedt op als we met een schok beseffen dat het verleden voorgoed voorbij is en dat een nieuw tijdperk is aangebroken. Dit dubbele gevoel –  van inzicht èn verlies – heeft Ankersmit zelf als hij zich realiseert dat we misschien getuige zijn van de teloorgang van de intellectuele wereld. 

Frank Ankersmit houdt op 23 april een lezing over zijn  boek en wordt daarna geïnterviewd door Mathijs Deen, redacteur van het VPRO-radioprogramma OVT.

Frank Ankersmit (1945) is hoogleraar intellectuele en theoretische geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is een van ’s werelds beroemdste geschiedfilosofen. Hele volksstammen geschiedenisstudenten uit Groningen kregen van hem les en baanden zich een weg door de voor hen soms lastige – want theoretische en filosofische - materie. Verreweg de meesten kijken zeer waarderend terug op hun filosofische vuurdoop. Ankersmit schreef spraakmakende geschiedfilosofische werken, maar was ook actief op het terrein van de politieke filosofie en de esthetica.

Georganiseerd ism. boekhandel selexyz scholtens