Drugs

Het woord ‘drugs’ roept direct allerlei reacties op en is altijd goed voor verhitte discussies. Of je nu zelf wel eens wat hebt gebruikt, mensen kent die regelmatig een pilletje nemen of de verhalen alleen uit de krant kent, je hebt er in elk geval een mening over.

Drugs roepen tegenstrijdige reacties op, van verslaving en bad trips tot een euforisch ‘high’-gevoel en ongekende creativiteit en vrijheid. Maar wat weten we nou echt?
In deze lezingenserie gaan we in op de historische context van drugsgebruik, opmerkelijke manieren van gebruik, de huidige trends in het uitgaansleven en de werking van drugs.


Kunst & Geschiedenis
De 100-jarige War on Drugs
Marcel de Kort

Datum: Dinsdag 24 november 2009 

De meeste drugs beginnen hun carrière als geneesmiddel, van hoestdrank (heroïne) tot therapeutisch medicijn (cocaïne en LSD). Pas in 1919 werden stoffen als cocaïne en opium met de komst van de Nederlandse Opiumwet verboden. Ineens was het bezit ervan een misdaad. Overheid en justitie gingen zich meer bemoeien met het drugsgebruik. Exact een eeuw geleden werd de Opiumcommissie in Shanghai gehouden en begon de 100-jarige War on Drugs. Voor het eerst werden internationale afspraken gemaakt om productie van en handel in drugs aan banden te leggen. Waarom werden stoffen als opium en cocaïne opeens verboden? Welke rol speelden de geneeskunde, de politie en de overheid, maar ook producenten en handelaren? Wat is de rol van Nederland in deze War on Drugs? En hoe komt het eigenlijk dat Nederland een afwijkend drugsbeleid heeft?
 
Marcel de Kort is werkzaam bij het ministerie van VWS, tot voor kort op het nationale en internationale drugsdossier. Hij studeerde maatschappijgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en promoveerde op het proefschrift Tussen Patiënt en Delinquent. Geschiedenis van het Nederlandse drugsbeleid.


Van inspiratiepil tot placebo
Jos ten Berge

Datum: Dinsdag 24 november 2009

Bij sommige kunstwerken lijkt het alsof het niet anders kan: de kunstenaar moet onder invloed zijn geweest. In de loop van de geschiedenis zijn er talloze schrijvers en kunstenaars geweest die er niet geheimzinnig over deden dat ze drugs gebruikten om hun creativiteit te stimuleren. Zo had je de esthetica van de opiumroes, de hasjiesjrage in de jaren rond 1840, de ‘morfinomanie’ als uiting van decadentie, en de visionaire ervaringen van psychedelica. Aan de hand van ervaringen van kunstenaars kun je de geschiedenis en invloed van drugs op het creatieve proces beschrijven. Maar kun je ook aflezen aan kunstwerken of hun makers onder invloed waren? Hebben de chemische effecten van drugs ook echt invloed op het creatieve proces, of gaat het om een placebo-effect? En hoe trendgevoelig is het geloof in drugs voor de kunst?

Jos ten Berge is universitair docent kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit, Amsterdam, gespecialiseerd in de beeldende kunst van de negentiende en twintigste eeuw. Hij promoveerde op het proefschrift Drugs in de kunst: Van opium tot LSD, 1798-1968.


Trends
Partydrugs

Datum: Dinsdag 1 december 2009
 Geluidsopname lezing Ton Nabben

Van olifantendrug GHB tot ketamine en van MDMA tot cocaïne, tegenwoordig kun je er bij een beetje party bijna niet meer omheen. Gebruik je het zelf niet, dan ken je de verhalen wel. Drugs zijn sterk onderhevig aan trends. Zo maakten uitgaansdrugs bij de ‘house revolutie’ in de jaren negentig deel uit van gemarginaliseerde subculturen en zijn ze een uiting van protest. Terwijl het huidige gebruik van uitgaansdrugs slechts een uitstapje is tijdens het weekend, dat past binnen de heersende druk-drug-druk leefstijl. Onderzoek naar trends wordt veelal uitgedrukt in cijfers. Zo krijgen we een goed beeld van de omvang van drugsgebruik, maar komen we weinig te weten over de aard van het gebruik. Laat staan over de symbolische betekenis die gebruikers én hun tijdgenoten aan deze genotmiddelen toekennen. Hoe komen trendwatchers aan hun informatie? Wat is hip op dit moment? Hoe snel veranderen trends en kun je ze ook voorspellen?

Ton Nabben is als drugsonderzoeker verbonden aan het Bonger Instituut voor Criminologie van de Universiteit van Amsterdam. Hij hoopt volgend jaar te promoveren als criminoloog op recreatief drugsgebruik en trends in het Amsterdamse uitgaansleven vanaf 1988 tot heden.


Werking
Verslaafde hersenen
Louk Vanderschuren

Datum: Dinsdag 8 december 2009

Verslaving aan drugs en alcohol is de meest voorkomende psychische aandoening in Nederland. Maar wat gebeurt er precies in onze hersenen als we drugs gebruiken? En waarom raken we eigenlijk verslaafd?
Simpel gezegd kapen drugs het natuurlijke beloningsysteem in onze hersenen en verliezen we de controle over het gebruik ervan. Uit recent onderzoek blijkt dat verslavingsgedrag te maken heeft met veranderingen in hersenfuncties die zijn veroorzaakt door drugsgebruik. Dit heeft vergaande gevolgen op verschillende hersenprocessen. Die op hun beurt weer invloed hebben op gedrag, zoals veranderingen in emoties, motivatie, gewoontevorming en impulscontrole. Wat zijn de gevolgen op de lange termijn?

Louk Vanderschuren is als universitair hoofddocent verbonden aan het Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen van het UMC Utrecht en geeft leiding aan een onderzoeksgroep die psychofarmacologisch onderzoek verricht naar de neurobiologie van verslaving, sociaal gedrag en impulsiviteit