Vanitas op sterkwater

Het preparaat van de kinderarm van de vermaarde Nederlandse anatoom Pieter de Riemer (1769-1831) is een vanitas: een symbool van de vergankelijkheid van het leven. Tegelijkertijd laat het zien hoe wetenschappers altijd experimenteren en zoeken naar manieren om hun wetenschappelijke kennis te vergroten. De Riemer gebruikte allerlei technieken om de structuren van het lichamelijk lichaam zichtbaar te maken: door het inspuiten van gekleurde was en injecties met kwikzilver. Hoe gaven deze technieken een nieuwe kijk op het lichaam? En waarom werd er soms een waar kunstwerk gemaakt van de preparaten? De laatste jaren is een discussie ontstaan over de opstelling van deze (en andere) preparaten in museale tentoonstellingen. Waarover gaat dit zogenaamde ‘consent’-debat? Studenten geneeskunde zijn de laatste decennia steeds minder zelf gaan snijden. Hoe kijken hedendaagse anatomen naar het preparaat van deze kinderarm? Hoe leren studenten geneeskunde van nu de anatomie van het lichaam? En hoe worden preparaten tegenwoordig gemaakt? 

In deze tweede editie van Collector’s Items gaan Groningse wetenschappers over dit topstuk uit de anatomische collectie van het Universiteitsmuseum Groningen met elkaar in gesprek. Medisch historicus Rina Knoeff vertelt over de onderwijskundige en publieke functie van preparaten in de medische geschiedenis. Ook gaat zij in op de vraag hoe in het verleden is omgegaan met de kwestie van ‘consent’. Anatoom Cyril Luman licht toe hoe het anatomisch onderwijs tegenwoordig is ingericht. Oud-beheerder van de anatomische collectie John Le Grand geeft technische uitleg. Host is Mariska de Bone.

Dit programma wordt georganiseerd door Studium Generale Groningen en Universiteitsmuseum Groningen in samenwerking met Vrienden Academische Erfgoed Groningen.

Bij dit programma is er de gelegenheid het boek Panorama van de wetenschap van Franck Smit aan te schaffen.

Foto: Sacha de Boer