Een avond over Leo Vroman

Voor dichter en bioloog Leo Vroman zijn kunst, wetenschap en liefde onlosmakelijk met elkaar verbonden. 
Alleen maar dichter wilde hij nooit zijn ('Voor mij is dichten evenmin een beroep als spijsvertering') en alleen maar bioloog zeker ook niet: 'Hoe kan ik dan ooit uitleggen dat alles samenhangt?' Vromans biograaf  Mirjam van Hengel vertelt over hoe bij Vroman alles met alles verknoopt was: poëzie, biologie én de liefde. Zanger en acteur Frans van Deursen verzorgt deze avond de muziek. Een dag nadat Vroman overleed, in februari 2014, raakten diens regels postuum het hart van de zanger. Hij hoorde muziek in de woorden van de oude dichter en vroeg een uitgelezen gezelschap muzikanten ze om te toveren tot liederen. Zodat hij ze kon zingen. Met pianist Leo Bouwmeester brengt Van Deursen Vroman nu terug naar Groningen, waar hij in 1989 een eredoctoraat kreeg van de RUG

Mirjam van Hengel was literair journalist en redacteur bij de uitgeverijen van Oorschot en Querido en is nu poëzieprogrammeur bij de Nieuwe Liefde. In 2014 publiceerde ze Hoe mooi alles. Leo en Tineke Vroman, een liefde in oorlogstijd (uitgeverij Querido). Het boek werd lovend ontvangen, vele malen herdrukt en is in het najaar van 2015 als toneelstuk op de planken gebracht. Mirjam van Hengel werkt nu aan de biografie van Remco Campert.

Frans van Deursen is een creatieve duizendpoot. Hij is zanger, acteur en schrijver. Vorig jaar verscheen zijn cd De Vogel in mijn Borst. Frans van Deursen zingt Leo Vroman. In de wereld van het muziektheater voelt hij zich het meest thuis en bekwaamt hij zich niet alleen in het zingen maar ook in het schrijven van teksten en stukken, componeren en vertalen. Als acteur speelde hij in tv-series en musicals als Miss Saigon, Aida en de Blues Brothers.

Dit programma sluit aan bij de tentoonstelling ‘Leo Vroman 100’ in de Groninger Forum Bibliotheek en het UMCG en is onderdeel van de Poëziemarathon.  

© Foto's Leo Vroman en Mirjam van Hengel: Keke Keukelaar, foto Frans van Deursen: In The Picture

Mens is een zachte machine,
een buigbaar zuiltje met gaatjes,
propvol tengere draadjes
en slangetjes die dienen
voor niets dan tederheid
en om warmer te zijn dan lucht.
Och, hij heeft ademzucht
en hart-arbeid.
Heeft hij een welvig lijfje,
hier en daar wat vetjes,
dan vindt hij iets niet netjes
en noemt zichzelf een wijfje;
bovenin zijn haarkleedje
draait hij dan vaak springveren.
Daar kan hij niet mee leren;
ze dansen alleen een beetje.
Het leren gebeurt in een kastje;
je mag dat niet openmaken,
wel teder, teder aanraken,
maar de rest van het zotte bastje
blijft ingepakt en bewaard,
want als het zich bepoedert,
ontwatert of ontvoedert,
ontroert, ontstemt, onthaart,
dan kruipt het een hokje in.
Een deurtje gaat op slot,
en het loopt niet naar buiten tot
het kleertjes heeft, kalmte, en zin.
Maar soms voelt het zich zoet;
het bekje prevelt ‘trouwen’,
het gladde buikje moet
een klein machientje bouwen.
God behoede de mens
en geve hem een zoen:
er is verder niets met hem te doen.
Streel zijn zoete pens,
want mens is een zachte machine,
een ingewikkeld liefje.
Verzilver zijn statiefje,
leidt hem in een vitrine,
doe bij hem een lichtje aan.
Loop zachtjes om hem heen en
ga elders om hem wenen,
maar laat hem staan.